38 dywizjon rakietowy Obrony Powietrznej
m. Stargard Szczeciński

Dywizjon, w ramach restrukturyzacji, w roku 2000 został rozformowany.
 

38 dywizjon rakietowy (artylerii) OPK powstał w ramach realizacji Zarządzenia 0146 Dowódcy WOPK z dnia 13.12.1967 roku razem z 36, 37 i 39 da OPK. Za rozpoczęcie działalnosci dywizjonu można przyjąć datę 29.04.1968 r., pierwszym dowódcą był mjr Bonifacy Robak.

Na początku 1968 roku, grupa oficerów, chorążych i podoficerów została skierowana do Centrum Szkolenia Specjalistów Artylerii Rakietowej i Radiotechniki WOPK w Bemowie Piskim. Tam została przeszkolona do obsługi przeciwlotniczego zestawu rakietowego średniego zasięgu S–75M “Wołchow”.

W oczekiwaniu na sprzęt, w okresie 15.06–11.08.1968r., dywizjon szkolił się w 4 BA OPK Gdynia.

Foto. 01. Miejsce dyslokacji 38. dr OP.

Foto. 01a. Obiekty 38. dr OP m. Stargard Szczeciński.

15–17.08.1968 r. przybywa pierwszy transport kolejowy sprzętu rakietowego (wyrzutnie PZR S–75M Wołchow). Stacja rozładunkowa Mechowo koło Płot. Sprzęt transportowano na lotnisko w Płotach i nocami do 36., 37., i 38. dywizjonu.

Odbiór pierwszych rakiet nastąpił 29.08.1968 r. Stacja rozładunkowa Nowogard. Rozładunek transportu realizował ppor. mgr inż. Tadeusz Skworzec z 37. dywizjonu.

Na poligonie w Goleniowie, w okresie od 28.08.1968 do 08.09.1968, szkoli się obsługa 88 baplot (bateria osłonowa armat plot). Strzelania artyleryjskie baterii osłonowa odbywa na poligonie w Mrzeżynie w dniach 12–24.09.1068 r.

17.10.1968 r., na stacji kolejowej Starogard Łobeski, odbierany jest transport 21 zbiorników z RMN (rakietowe materiały napędowe: paliwo TG–02 i utleniacz AK–20).

Rozkazem dcy 2 KOPK nr 0148 włączono 26 BA OPK w system obrony powietrznej korpusu. Rozkaz, między innymi, nakazywał osiągnąć gotowość bojową dywizjonu do dnia 03.01.1969r. i przystąpić do pełnienia pełni dyżur bojowy w gotowości bojowej Nr 2 niepełną grupą bojową z czasem przejścia do gotowości bojowej Nr 1 – 11 min. (przy zasilaniu z własnych elektrowni).

Na podstawie rozkazu dcy 2 KOPK nr 00102 z 06.12.1968 r. – dca 26 BA OPK wydał w dniu 07.12.1968 r. rozkaz na przegrupowanie 37 dywizjonu do m. Międzyzdroje w celu wykonania zadania specjalnego (zasadzka ogniowa w związku z nasileniem się lotów samolotów rozpoznawczych RFN). W dniu 27.12.1968 r. zmienił go 38 dr.

Więcej na temat zasadzki ogniowej w artykule: Dane taktyczno-techniczne PZR S–75M “Wołchow” (SA–2 Guideline).

Po zdaniu stosownych egzaminów, 10–20.01.1969 r., 38 dr przystąpił do systemu pełnienia dyżurów bojowych.

W okresie od 20.04.1969 do 11.08.1969 r., w 38 dr rozpoczęto proces formowania 42 dr. Na dowódcę 42 dr wyznaczono mjr. mgr. inż. Jana SYPKA.

Na lotnisku w m. Pieniężnica, w okresie od 10.05.1969 do 14.06.1969 r., trwa zgrupowanie poligonowe 36, 37 i 38 dr. Dywizjony przygotowują się do strzelań poligonowych. Zgrupowaniem dowodzi ppłk Adolf Wyszatycki.

Pierwsze strzelania bojowe na poligonie w Aszułuku odbył dywizjon 10 lipca 1969 roku. Wynik strzelań – 4,64,. Pozostałe dywizjony uzyskały następujące oceny: 36 dr – 4,61, 37 dr – 4.09, batech z 37 dr 4,74 i SD 26 BA OPK – 4,23. Było to jednocześnie pierwsze strzlanie 26 BA OPK.

08.08.1969 r, 42 dr opuszcza Stargard Szczeciński i rozpoczyna przebazowanie do Ustronia Morskiego, swojego stałego miejsca pełnienia służby.

W dniach 17–20.09.1969 r., sztab 26 BR, 36 dr i 38 dr, kontrolowane są przez komisję WOPK z zakresu pracy sztabowej.

mjr Marzec Wacław

W 1970 r. obowiązki dowódcy dywizjonu obejmuje mjr Wacław Marzec.

W dniach 12-17.07.1971 r., odbywa się kontrola problemowa 2 KOPK, kontrolowany jest sztab 26 BR, 36 dr, 38 dr, 39 dr).

W dniach 21-26.05.1973 r., odbywa się kontrola kompleksowa 2 KOPK (sztab 26 BR, dd, 36, 38, 43). Ocena średnia za wszystkie kontrolowane jednostki: 4.

Kolejne zgrupowanie poligonowe w Płotach (18.06–08.07.1973r) z udziałem 36 i 37 dr. Po zgrupowaniu wyjazd na poligon w Aszułuku i kolejne strzelania bojowe (17.07–03.08.1973 r.). Wyniki strzelań bojowych: 38 dr – ocena 4,95, 36 dr – ocena 4,80, 37 dr – ocena 3,91, sztab 26 BA – ocena4,91.

W dniach 04-08.09.1973 r., odbywają się mistrzostwa rakietowo-strzeleckie 2 KOPK dla dywizjonów ogniowych i baterii technicznych. Bateria techniczna 38 dr zostaje mistrzami Korpusu.

W dniach 10-14.09.1973 r., odbywają się mistrzostwa rakietowo-strzeleckie WOPK . Tym razem bateria techniczna 38 dr OP zostaje mistrzem WOPK.

Foto. 02. Kadra 38 dr OP - 1972 r. Foto: Archiwum ppłk Władysława Trzeciaka.

 

W 1974 r., mjr Wacław Marzec – dowódca dywizjonu, zostaje przeniesiony do CSS WR w Bemowie Piskim. Jego obowiązki przyjmuje mjr Alojzy Dahlke, dotychczasowy dowódca 41 dr OP w Mrzeżynie.

Na początku 1975 roku odchodzi do dowództwa 26 BR OP, dowódca dywizjonu, mjr Alojzy Dahlke i niebawem zostaje szefem sztabu 26 BR OP.

ppłk rez. Edmund Łączny

W 1975 r. pełnienie obowiązków dowódcy dywizjonu powierzono absolwentowi Akademii Sztabu Generalnego kpt. Edmundowi Łącznemu. Przed podjęciem studiów w ASG służył w dywizjonie rakietowym 4 BR OP.

Kolejne strzelania bojowe w Aszułuku dywizjon odbywa w dniach 06–09.09.1977r., uzyskując ocenę 4,49. Uczestniczący także w strzelaniach 37 dr uzyskał ocenę 4,52.

W okresie od 13.08.1979 do 27.09.1979 r. trwa zgrupowanie poligonowe na lotnisku w Zegrzu Pomprskim. Celem zgrupowania jest nabycie doświadczenia w zwalczaniu celów nisko lecących. W pierwszym turnusie do 18.08.1979 r uczestniczyły 37, 39, 67, i 71 dr, w drugim turnusie 38, 41, 66 i 70 dr.

W dniach 15.03-20.07.1980 r., odbywa się kontrola gospodarcza (sztab 26 B, 38, 39, 41, 42, 66, 67 dr). Ocena: 3,71.

ppłk  Władysław Trzeciak

Od 1981 do 1996 roku, dywizjonem dowodził ppłk Władysław Trzeciak. W dywizjonie służył od początku jego istnienia. Do 1974 roku był dowódcą plutonu WCz. W latach 1974 – 1979 pełnił obowiązki pomocnika szefa sztabu, a w latach 1979 – 1981 szefa sztabu dywizjonu.

Kolejne strzelania bojowe w Aszułuku dywizjon odbywa w dniach 07–29.06.1981 r., uzyskując ocenę 4,85. Uczestniczący także w strzelaniach 37 dr uzyskał ocenę 4,81.

W dniach 08-11.02.1983 r., trwa kontrola problemowa DOPK (wyszkolenie specjalistyczne) uczestniczą: SD, 38, 40, 43 i 66 dr.

Foto. 03. Dowództwo 38 dr OP – marzec 1994. Od lewej: mjr Tadeusz Błoński – z–ca ds. technicznych, ppłk Władysław Trzeciak – dowódca, kpt. Andrzej Zakrzewski – kwatermistrz, mjr  Mirosław Kaliczyński – z-ca ds. politycznych i mjr Czesław Szlagowski – szef sztabu.

Wśród szkoleniowych sukcesów ppłk Władysława Trzeciaka, osiągnięciem szczególnym było zdobycie we wrześniu 1984 roku mistrzowskiego tytułu w IX zawodach użyteczno-bojowych  Wojsk Rakietowych WOPK. Dowodzony przez niego dywizjon uzyskał miano przodującego i był wyróżniony medalem "Za Zasługi dla WOPK".

Foto. 04. Defilada 38 dr OP – 10 września 1984 – zawody użyteczno-bojowe.
Defiladę przyjmują oficerowie Oddziału Wojsk Rakietowych i Artylerii WOPK, na których czele stał Zastępca Szefa WRiA WOPK płk Henryk Kłoda. Pod trybuną dowódca 38 dr OP mjr Władysław Trzeciak, pododdział prowadzi dowódca baterii radiotechnicznej kpt. Marian Kłos, na prawym skrzydle, jako dowódca plutonu, chor. Leszek Ler. Zdjęcie nadesłał bomb.Marek Grempka - na zdjęciu prawoskrzydłowy.

W dniu 26 lipca 1996 roku ppłk Władysław Trzeciak odszedł do rezerwy, przekazując dowodzenie dywizjonem mjr. Czesławowi Szlagowskiemu.

Foto 3. ppłk  Czesław Szlagowski

Ppłk Czesław Szlagowski związał się z wojskiem 15.09.1971 roku, rozpoczynając naukę w WSO WOPL w Koszalinie. Po promocji 28.08.1975 roku dnia 03.10.1975 rozpoczyna służbę na stanowisku dowódcy plutonu baterii startowej w 36 dr OP w Dobrej Szczecińskiej. W 36 dr OP pełni kolejno służbę na stanowisku dowódcy baterii startowej i pomocnika szefa sztabu.

W dniu 24.10.1984 roku obejmuje stanowisko Szefa Sztabu w 38 dr OP. Od 1996 roku pełnił obowiązki dowódcy dywizjonu.

W dniach 15–22.03.1988, odbywa się kontrola kompleksowa DWOPK, uczestniczą: sztab, dd, 38, 43, 66 i 67 dr. Ocena 3,83.

W dniach 04–29.05.1999 r., wszystkie siły i środki 26 BR OP brały udział w pierwszym międzynarodowym ćwiczeniu pod kryptonimem “OCELOT–99”. W ćwiczeniu brali udział żołnierze armii polskiej, czeskiej i niemieckiej. Strzelania wykonały na poligonie 38, 39, 40, 41, 70, 71 dr OP. Było to ostatnie strzelanie bojowe 38 dr OP (rozchód 5 rakiet 20DP), oficerem naprowadzania był ppor. Aleksander Malinowski

Ppłk. Czesławowi Szlagowskiemu przyszło być ostatnim dowódcą 38 dr OP. We wrześniu 2000 roku 38 dr OP został rozformowany. Obiekty byłego dywizjonu przekazane zostały do dyspozycji batalionowi zaopatrzenia 12 DZ.

Ppłk Czesław Szlagowski był także dowódcą grupy likwidacyjnej ostatnich 94 rakiet W–755 z 26 BR OP. Reportaż z tej smutnej operacji przedstawia Marek. F. Hoffmann na łamach "Wiraży" nr 6/2002 [ Więcej ].

Po rozformowaniu 38 dr OP, ppłk Czesław Szlagowski zostaje wyznaczony na stanowisko pomocnika Dowódcy 26 BR OP ds. społeczno-wychowawczych. Po rozformowaniu 26 BR OP i kilkunastomiesięcznym pobycie w dyspozycji Dowódcy 78 pr OP w Mrzeżynie, z dniem 01.03.2003 roku, odszedł do rezerwy.

Więcej na temat służby w 38 dr OP w artykule: Wspomnienia i refleksje przeciwlotnika - 38 dywizjon artylerii.

[ Do spisu treści ]

Przedstawione dane zawierają informację z okresu mojej służby w dywizjonie i mają charakter wyłącznie historyczny. Struktura organizacyjna dywizjonu jak i obsada etatowa zmieniała się wielokrotnie w ramach restrukturyzacji Sił Zbrojnych RP.

Lista nazwisk kadry zawodowej i zajmowanych przez nich stanowisk służbowych powstała na podstawie rozmów z oficerami służącymi niegdyś w dywizjonie.

Lista kadry i pracowników wojska dywizjonu w powiązaniu z zajmowanymi w tamtych czasach stanowiskami służbowymi jest formą upamiętnienia i uhonorowania ich trudnej służby.

Foto. 05. Struktura organizacyjna 38 da OPK w latach 1972-1981.

Dowództwo dywizjonu

Sekcja polityczna

Sztab

Służby techniczne

Kwatermistrzostwo

Bateria radiotechniczna

Bateria startowa

Bateria techniczna

Bateria 57 mm armat plot.

Kompania zabezpieczenia.
(Około 1995 roku powstał etat dowódcy kompani zabezpieczenia. Dowódcy kompani zabezpieczenia podlegały plutony PTG, łączności i  ochrony)

[ Do spisu treści ]

ppłk Stefan Fons

Z ppłk. Stefanem Fonsem miałem przyjemność współpracować od października 1991 roku do kwietnia 1998 roku, będąc Zastępcą Szefa WRiA 2 KOP.

[ Do spisu treści ]

       4.1. XXV-lecie 38. dr OP.

Sympatycznymi akcentami były z pewnością spotkania z okazji obchodów rocznic powstania dywizjonu. W swoim archiwum posiadam zdjęcie wykonane w 1993 roku podczas uroczystego apelu z okazji XXV-lecia 38 dr OP:

Foto. 06. XXV–lecie 38 dr OP – kwiecień 1993 r. Tablicę pamiątkową odsłaniają (od lewej) płk Leszek Sitarek – szef sztabu 26 BR OP i ppłk Władysław Trzeciak – dowódca 38 dr OP. Foto: Archiwum ppłk Władysława Trzeciaka.

 

Foto. 07. Uroczysty apel z okazji XXV-lecia dywizjonu. Od lewej: mjr Tadeusz Błoński, mjr Czesław Szlagowski, ppłk Władysław Trzeciak, płk Zbigniew Przęzak, mjr Wiesław Cybulski, ???, chor. sztab. Waldemar Lubański, Halina Lubańska i ???. Foto: arch. ppłk. Władysława Trzeciaka.

[ Do spisu treści ]

       4.2. Kontakty z dywizjonem rakietowym PWO ZSRR.

W Kluczewie na lotnisku stacjonował dywizjon rakietowy PWO byłego ZSRR. 38 dr OP utrzymywał, w ramach Układu Warszawskiego, kontakty z oficerami dywizjonu. Miały one charakter towarzyski i związane były z obchodami ważnych świąt państwowych PRL i ZSRR.

Foto. 08. Wizyta w Kluczewie 1984. Drugi od lewej: kpt. Ryszard Dzięgowski – z–ca ds. politycznych dowódcy 38 dr OP, pierwszy od prawej mjr Władysław Trzeciak – dowódca 38 dr OP. Zdjęcie nadesłał Marek Grempka – na zdjęciu trzeci od prawej w grupie żołnierzy służby zasadniczej.

[ Do spisu treści ]

       4.3. Bezalkoholowe zabawy.

Co w tamtych czasach robiła młodzież ? Pod patronatem Związku Socjalistycznego Młodzieży Polskiej i Związku Młodzieży Wiejskiej organizowała np. bezalkoholowe zabawy w Klubie Młodego Rolnika. Poniżej dokument wystosowany do Naczelnika Gminy w Kobylance. Bielkowo, wioska w gminie Kobylanka, nieopodal dywizjonu. 38 dr OP posiadał jawny numer jednostki 2203.

Foto. 09. Prośba o umożliwienie zabawy. Z archiwum bomb. Marka Grempki.

[ Do spisu treści ]

       4.4. Kpr. Witold Łaszuk – zaczynał służbę w baterii technicznej 38 dr OP.

11 października 2006 roku, ppłk Witold Łaszuk przesłał zdjęcia wykonane w 1979 roku. Był wtedy żołnierzem służby zasadniczej. Służył w baterii technicznej 38 dr OP.

Foto. 10. Żołnierze baterii technicznej 38 dr OP – 1979 rok. Na zdjęciu stoją od lewej: Marek Kadocha, Arkadiusz Ociepka, ???, Roman Kupski, Marian Skrodzki, Włodzimierz Tereszko, ? Olbryś, ? Olszewski i ???. 
kpr. Witold Łaszuk na środku obok Wojciecha Kwidzyńskiego, żołnierza w mundurze wyjściowym. Poniżej kpr. Łaszuka siedzi kpr. Krzysztof Kosmala.
 

Zapraszam do współpracy kolegów kpr. Łaszuka i kadrę baterii technicznej. Może uda się w pełni opisać prezentowane zdjęcie. Link do w/w zdjęcia: 2153x1382 pikseli.

Foto. 11. Defilada po uroczystym apelu z okazji Święta Wojska Polskiego (12.10.1979r.). Prowadzący baterię techniczną kpt. Zbigniew Przęzak, dowódca plutonu chor. sztab. Mirosław Sęczawa, kpr. Witold Łaszuk w pierwszej czwórce trzeci od prawoskrzydłowego.
 

Foto. 12. Jeszcze jedno zdjęcie żołnierzy baterii technicznej 38 dr OP z 1979 roku.
 

Foto. 13. Na zajęciach strzeleckich. Jest rok 1979, technika rakietowa dla tych żołnierzy to "bułka z masłem", a uzbrojenie klasyczne... stare PM, ostatnie w Siłach Zbrojnych.
 

Foto. 14. Obecnie Witold Łaszuk jest oficerem Wojska Polskiego w stopniu podpułkownika. Żołnierzem zawodowym został także kpr. Krzysztof Kosmala (foto. 10).
 

[ Do spisu treści ]

       4.5. Wspomnienia st. szer. Zbigniewa Miszczaka – służył w baterii startowej 38. dr OP.

Moja przygoda z wojskiem zaczęła się od JW 3692 Gryfice (Sztab 26 BR OP). Młody wystraszony człowiek oderwany od swoich bliskich i znajomych nagle przekracza bramę , za która czeka fryzjer i wspólny prysznic, krzyki, wyrzucanie z magazynu części garderoby.

Po kilku dniach pobytu w tej jednostce zostaliśmy przewiezieni do Wicka Morskiego na szkolenie unitarne. W ośrodku tym oprócz zapoznawania się z regulaminami wojskowymi zostałem wyznaczony na defiladę do stolicy, która to odbyła się chyba na przełomie stycznia i lutego 1972r.

W marcu otrzymałem przydział do 38 dr OP na stanowisko numerowego w baterii startowej. Dowódcą baterii był kpt. Wiesław Zadrożny, posługiwał się śmiesznym określeniem "Zulik". Z kadry zawodowej pamiętam także plut. Wiesława Wojcickiego - szefa baterii i plut. Józefa Walczaka - operatora USS.

Foto. 15. Zdjęcie przed sztabem 38 dr OP w Stargardzie Szczecińskim. Drugi od lewej sierż. Wiktor Krajewski - szef służby mundurowej, trzeci od lewej (w piżamie) st. szer. Zbigniew Miszczak. Foto: archiwum Zbigniew Miszczak.

Jak wspominam te pierwsze dni? Mało sympatycznie! A to z powodu tzw. “fali" i nie reagowania przez kadrę, która wiedziała o tych metodach.

W czerwcu otrzymałem rozkaz wyjazdu do Mrzeżyna jako obsługa Wojskowego Domu Wypoczynkowego w którym wypoczywała kadra zawodowo i ich rodziny.

Foto. 16. Moskwa 1973. Od lewej: ????, szer. Zbigniew Miszczak, ????, ????. Foto: archiwum Zbigniew Miszczak.

We wrześniu wróciłem do jednostki macierzystej gdzie rozpoczęły się treningi i poligony przygotowujące do wyjazdu do ZSRR na strzelania bojowe. Po powrocie z Aszułuku zostałem wyznaczony na poligon do Pieniężnicy. W Pieniężnicy, właściwie na lotnisku w Pieniężnicy, odbywały się zgrupowania dywizjonów rakietowych trenujących strzelania do celów niskolecących.

I tak w skrócie minęły dwa lata. Zdaje sobie sprawę że moja historia jest mało znacząca ale chciałem zaznaczyć swój udział w tych ćwiczeniach.

Foto. 17. Moskwa 1973. Czwarty od lewej w pierwszym szeregu: chor. Waldemar Lubański - starszy technik apar. wskaźnikowej, W drugim szerego: pierwszy od lewej szer. Zbigniew Miszczak, trzeci i czwarty od lewej plut. Roman Mroziński - szef baterii radiotechnicznej i plut. Józef Walczak. Foto: archiwum Zbigniew Miszczak.

Zdjęcia które udostępniam pochodzą z Moskwy, niestety nazwisk nie pamiętam. Spotkanie osób które brały udział wtedy w strzelaniach bojowych byłoby zwieńczeniem, jakże ważnego wydarzenia po latach.

Foto. 18. Po latach ... Foto: archiwum Zbigniew Miszczak.

Pozdrawiam, Zbigniew Miszczak.

[ Do spisu treści ]

       4.6. Wspomnienia kpr. rez. Stefana Golisa – służył w baterii radiotechnicznej 38. dr OP.

Kpr. rez. Stefan Golis służył w latach 1975/77 w CSS AiR Bemowo Piskie i w 38. dr OP. W 38. dr OP został przeszkolony z operatora RS na planszecistę. Jesienią 1977 roku miał sposobność uczestniczyć w strzelaniach bojowych w Aszułuku. Obecnie inżynier mechanik absolwent Politechniki Zielonogórskiej. [ Zobacz więcej ]

[ Do spisu treści ]

       4.7. Galeria zdjęć.

Foto. 19. Stargard Szczeciński – 1978 r. Z lewej blok kadry zawodowej przy ul. Chrobrego.

 

Foto. 20. Kpt. Tadeusz Błoński – dowódca baterii radiotechnicznej. Moskwa, wrzesień 1977r .

 

W dniach od 12 do 18 czerwca 1980 r. odbyło sie ćwiczenie z Wojskami Obrony Powietrznej państw sygnatariuszy Układu Warszawskiego p.k. “GRANIT’80”. W ramach ćwiczenia odbyły się (między innymi) pokazy pracy bojowej baterii technicznej 38 i 40 dr OP. Podczas pokazu prezentowano elaborację rakiet z magazynów nr 7 i zapoznawano z budową i zasadami eksploatacji naczep PS–6R przeznaczonych do przechowywania rakiet PZR S–75M Wołchow. Naczepy zostały zaprojektowane w Wojskowej Akademii Technicznej.

Foto. 21. Na zdjęciu od lewej: kpt. Zbigniew Przęzak, gen. bryg. Marian Bondzior – dowódca 2 KOPK, gen. płk Iwan Pierwow – Szef OPL Układu Warszawskiegi, ???, ppłk Stefan Bartczak – szef sztabu 26 BR OP, ???, gen. bryg. Władysław Honkisz – zastępca dowódcy WOPK ds. politycznych i gen. bryg. Andrzej Rybacki – zastępca dowódcy WOPK ds. liniowych. Foto: sierż. sztab. Wiktor Krajewski.
 

[ Do spisu treści ]