Home - strona główna WRiA.PL – “Wspomnienia ...”. płk rez. mgr inż. Zbigniew Przęzak
Braniewo, 16 marca 2012 r.
Ostatnia aktualizacja danych: 23.02.2013 r.
 
 

2. dywizjon rakietowy Obrony Powietrznej
m. Palmiry (Dębina)


( Jednostka Wojskowa 1032 )



 
 

 


1. Historia 2. dywizjonu rakietowego Obrony Powietrznej.

Oznaka korpusu Wojsk Rakietowych i Artylerii Herb gminy Czosnów Na podstawie Zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego nr 0016/Org. z 11.12.1959 r., dowódca 1. Korpusu, rozkazem Nr 0037/Org. z dnia 08.03.1960r., nakazał dowódcy 9. Dywizji Artylerii Przeciwlotnicze OK sformowanie, na bazie 87 i 94 pułku artylerii OPL oraz 60 baterii dowodzenia w terminie do 10 kwietnia 1960r., pierwszych w Polsce czterech dywizjonów rakietowych i jednego dywizjonu technicznego, wyposażonych w przeciwlotnicze zestawy rakietowe (PZR) SA–75 Dzwina (SA-2 Guideline).

Jednym z tych dywizjonów był 2. dywizjon ogniowy OK m. Palmiry - JW 1032 w gminie Czosnów.[1]

Pierwszym dowódcą dywizjonu został kpt. Zenon Kędzierski. Pozostałe dywizjony z tej grupy to: 1. dywizjon techniczny m. Książenice, 3. do OK m. Nadarzyn, 4. do OK m. Baniocha i 5. do OK m. Słupno.

Jeszcze przed odbyciem kursu specjalistycznego dla kadry i żołnierzy, w okresie od września do listopada 1959r., skierowano do OSSA i 2. do, pierwsze dwa zestawy rakietowe SA–75 „Dwina” jakie pojawiły się w ramach dostaw sprzętu rakietowego w Polsce. Dowódca Wojsk OPL OK, zarządzeniem Nr 00166 z dnia 07.10.1959r., nakazał tymczasowe zmagazynowanie sprzętu rakietowego dla 2. do i 1. dt w hangarze nr 2 i 6 na lotnisku w Starych Babicach (obecnie dzielnica Bemowo m. st. Warszawy).

Dnia 04.01.1960 r. rozpoczyna się, w Ośrodku Szkolenia Specjalistów Artylerii (OSSA) m. Gołdap, pierwszy regularny kurs szkolenia kadry na SA–75 Dzwina. W szkoleniu uczestniczy kadra i żołnierze 1. dywizjonu technicznego m. Książenice, 2. do m. Palmiry i 3. do m. Nadarzyn. Kurs zakończył się 01.06.1960r. Przeszkolono 58 oficerów i 103 żołnierzy służby zasadniczej.

Po odbyciu kursu, obsługi 1. dt i 2. do zostały w OSSA na zgrupowaniu zgrywającym przygotowującym do odbycia strzelań bojowych. Zgrupowanie zakończono egzaminami w dniach 08-09.09.1960r. i skierowano dywizjony do 9. DA OPL OK.


Miejsce 2. do OPK m. Palmiry w ugrupowaniu bojowym 9.DA OPL OK.
Miejsce 2. do m. Palmiry w ugrupowaniu bojowym 9. DA OPL OK - rok 1960. Współrzędne geograficzne SD i SNR: 52°21’36.58”N 20°44’1.62”E.

 

Historyczne dla dywizjonu i Wojsk OPL OK, OPK, WLOP i SP, pierwsze strzelanie bojowe na poligonie w Aszułuku w byłym ZSRR odbyło się 11-12.10.1960 roku.

Strzelanie bojowe, według zadania 6a, odbyło się 11 października 1960 r. do imitatora celu RM-2 (opadającego na spadochronie). W wyniku usterki technicznej na SNR, rakieta nie została przechwycona przez systemy naprowadzania SNR i poleciała na samolikwidację. Strzelanie powtórzono w dniu 12 października 1960 r. (Dzień Wojska Polskiego w tamtych czasach). Tym razem obyło się bez niespodzianek. Cel został zniszczony. Za strzelanie dywizjon otrzymał ocenę bardzo dobrą. Także dywizjon techniczny, za przygotowanie rakiet do strzelania otrzymał ocenę bardzo dobrą.

W strzelaniach uczestniczyli, między innymi, niżej wymienieni oficerowie:[2]

  • kpt. Zenon Kędzierski – dowódca 2. dywizjonu;
  • kpt. Ryszard Sowiński – szef sztabu;
  • ppor. Stanisław Napierała – z–ca dowódcy ds. technicznych – dowódca baterii radiotechnicznej;
  • ppor. Rafał Wierzelewski – dowódca plutonu n.cz.;
  • ppor. Janusz Binder – oficer naprowadzania – wykonał start pierwszej rakiety;
  • ppor. Jan Michalik – technik plutonu n.cz.;
  • ppor. Jerzy Jędrzyński – technik plutonu n.cz.;
  • ppor. Janusz Zdun – dowódca plutonu w.cz.;
  • ppor. Marian Bieleń – technik plutonu w.cz.;
  • ppor. Henryk Bajera – technik plutonu w.cz.;
  • ppor. Zdzisław Chmielewski – technik plutonu w.cz.;
  • por. Andrzej Pawluch – dowódca baterii startowej;
  • ppor. Fryderyk Zaborowski – dowódca plutonu startowego;
  • ppor. Sławomir Płócennik – dowódca plutonu startowego;
  • ppor. Krzysztof Powierża – dowódca plutonu startowego;
  • ppor. Zbigniew Królewicz – dowódca RSWP (P–12);
  • mjr Zdzisław Zdziech – dowódca 1. dywizjonu technicznego.

Wspomina płk mgr inż. Zdzisław Biernacki: ... w 1960 roku zostałem wyznaczony do komisji DWLOT przygotowującej dywizjon rakietowy stacjonujący na Bielanach w Warszawie, do pierwszych strzelań rakietowych na poligonie w Aszełuku - ZSRR, obecnie Kazachstan, pustynia Kara-Kum.

Strzelanie odbywało się dnia 11.12.1960 roku, jednak wskutek awarii sprzętu rakieta poleciała na samolikwidację. Powtórzono strzelanie dnia 12.12.1960 roku (w Dzień Wojska Polskiego), które zostało wykonane na ocenę bardzo dobrą.[4]

Wspomina płk mgr inż. Jerzy Nastrożny:... Wróćmy teraz do dnia 12 października 1960 roku. Pierwsza rakieta wystrzelona przez 2. dywizjon rakietowy faktycznie nie trafiła w cel. Kabiny SNR nie były osłonięte wałem ochronnym. Po starcie rakiety na skutek silnych drgań kabiny, jedna lampa elektronowa wyskoczyła z cokołu, co spowodowało wypracowania błędnej komendy kierowania rakietą. ...Warto wiedzieć, że każda lampa elektronowa była zabezpieczona przed “wyskoczeniem” z cokołu specjalną metalową obejmą. Winą za wypadnięcie jednej z nich nie obarczono obsługi dywizjonu ... Już następnego dnia 13 października 1960 roku 2. dywizjon rakietowy wykonał powtórne strzelanie bojowe. Tym razem rakieta naprowadzana była normalnie, bardzo dokładnie, przy średnim uchyleniu od celu mniejszym od 5 metrów, co w praktyce oznaczało całkowite zniszczenie celu.[2]

 

Dla pierwszych dywizjonów 9. DA OPL, w tym i dla 2. do, rozbudowano stanowiska ogniowe, wykonując ogrodzenia z płyt betonowych, stanowiska SNR i wyrzutnie oraz budynki dla wartowni i zmiany dyżurnej. Koszary 2. do mieściły się na Bielanach. W takich to warunkach, w dniu 1 stycznia 1961 roku, dywizjon rozpoczyna pełnienie dyżurów bojowych w gotowości 15 minutowej do otwarcia ognia.

Kolejne strzelania w Aszułuku dywizjon wykonywał z powodzeniem w latach 1967 (ostatnie strzelanie z PZR SA-75 Dwina w 3. ŁDA OPK), 1971, 1979 i 1986. W roku 1986 2. i 7. dywizjon wykonywały po raz pierwszy zadanie bojowe do dwóch wchodzących w strefę ognia, w krótkim odstępie czasu, tarcz powietrznych RM-217.

W 1967r. na uzbrojenie dywizjonu wprowadzono dodatkowo baterie 37. mm armat przeciwlotniczych i przeciwlotnicze karabiny maszynowe PKM-2. Zapewniały one osłonę przeciwlotniczą przed atakami środków napadu powietrznego z małych i bardzo małych wysokości.

W 1970 roku dywizjon został przezbrojony na PZR S-75M Wołchow. Szkolenie kadry na nowy zestaw odbyło się na bazie 7. do m. Pustelnik. Pierwsze strzelania z PZR S-75M Wołchow 2. do odbył w 1971 roku.

W 1973 roku dywizjon zmienia miejsce dyslokacji z. m. Palmiry na m. Dębina. Współrzędne geograficzne SD i SNR: 52°23’17.81”N 20°40’45.90”E.

W drugiej połowie lat osiemdziesiątych dywizjon wytypowano do przezbrojenia w zestaw S-300. W związku z tym przeprowadzono prace inżynieryjne na stanowisku ogniowym, dostosowując go do nowego sprzętu. Z przyczyn ekonomicznych i politycznych do przezbrojenia nie doszło.

W ramach restukturyzacji Sił Zbrojnych RP 2. dywizjon rakietowy OP rozformowano w 1993 roku. Na byłych stanowiskach ogniowych dywizjonu rozwinięto 140. kompanię radiotechniczną.


Odejście do rezerwy.
Pożegnanie ppłk. Zenona Kędzierskiego w Sali Tradycji DWLiOPL OK - 19798r. Od lewej: płk Zdun - zastępca dowódcy WLiOPL OK ds. politycznych, płk Jańczak, gen. Hille Kryspian - szef WRiA WOPL OK, płk Ozga, ppłk Zenon Kędzierski, płk Hrutowicki, gen. Łozowiski Longin - dowódca WL i OPL OK, ppłk Sawicki, ppłk Wrzesiński, ppłk Głowacki, ppłk Cichorski, ppłk Masalski i ppłk Pałka. Foto: Archiwum prywatne - Józef Wrzesiński.
 

Dowódcy dywizjonu:[3]
– kpt. Zenon Kędzierskiod 1960 do 1967;
– ppłk Jerzy Goryszewskiod 1967 do 1979;
– ppłk Lechosław Łyszkiewiczod 1979 do 1982;
– ppłk Stanisław Polańskiod 1982 do 1984;
– ppłk Jerzy Stępińskiod 1984 do 1987;
– mjr Leszek Kośnyod 1987 do 1989;
– mjr Jerzy Budniakod 1989 do 1991;
– ppłk Grzegorz Ołdakod 1991 do 1993.

[ Do spisu treści ]

2. Dokumenty i fotografie.

Obiekty 2. dywizjonu rakietowego OP w obiektywie Przemysława Boguszewskiego, publicysty, varsavianisty. Zajmuje się historią Warszawy i Mazowsza oraz budownictwa wojskowego w okresie XVIII-XXI w. Autor wielu opracowań oraz artykułów naukowych, popularno-naukowych i prasowych poświęconych głównie powyższej tematyce:[5]


Strefa ogniowa w byłym 2. dr OP m. Palmiry.

Strefa ogniowa w byłym 2. dr OP m. Palmiry, w głębi stanowisko kabin SNR. Stanowisko jest położone centralnie między stanowiskami wyrzutni. Ma (czego na zdjęciu nie widać) narys prostokąta. Z lewej strony zdjęcia jest prosty wał z dwiema żelbetonowymi szczelinami, z prawej - nasyp o narysie litery “U”. W nasypie znajduje się żelbetonowa wnęka z resztkami instalacji. Na środku stanowiska ślady po kanałach na kable.

Po przeniesieniu dywizjonu do m. Dębina w 1973 r., do około 1989 roku obiekty były dalej w dyspozycji Wojska Polskiego. Za utrzymanie w należytym stanie obiektów koszarowych odpowiadał 61. dr m. Małocice we współdziałaniu z 2. dr m. Dębina. Zdjęcie z 2011 roku.

 


Obiekty w byłym 2. dr OP m. Palmiry.
Obiekty w byłym 2. dr OP m. Palmiry. W większym budynku znajdowały się: wartownia, pomieszczenia węzła łączności i kotłownia. Z prawej, podstacja transformatorowa. Zdjęcie z 2011 roku.

 

[ Do spisu treści ]

Bibliografia:

  • [1] Herb gminy Czosnów - Wikimedia Commons - Bastian, stan na dzień 01.03.2012 r.;
  • [2] Jerzy Nastrożny – “Jubileusz 50-lecia strzelań bojowych dywizjonów rakietowych WOPL Sił Powietrznych” – Głos Weterana i Rezerwisty Nr 10/2010 i 12/2010 (wydanie internetowe Głosu Weterana i Rezerwisty - stan na dzień 05.12.2010r.);
  • [3] M.Hoffmann - W obronie ojczystego nieba. - Warszawa 2002r.;
  • [4] Zdzisław Biernacki - Notka biograficzna - http://kosicki.nazwa.pl/2kop/biernacki_zdzislaw.html - stan na dzień 22.10.2011 r.
  • [5] Przemysław Boguszewski – “Kompleksy jednostek OPL Warszawy na obszarze powiatu wołomińskiego.” WRiA.PL - 2011 r. – stan na dzień 05.03.2012r.