46. dywizjon rakietowy Obrony Powietrznej
m. Choczewo

( Jednostka Wojskowa 2346 )

Na podstawie Zarządzenie Szefa SG nr 06/Org. z 26.01.1970 r. i rozkaz dowódcy WOPK nr 028/Org. z 26.01.1970, w latach 1971 – 1973 powstały, w 4. Brygadzie Artylerii Obrony Powietrznej Kraju im. Obrońców Wybrzeża m. Gdynia, kolejne trzy dywizjony rakietowe.

Kadrę i żołnierzy słuzby zasadniczej przeszkolono w pierwszych miesiącach 1971 roku w Centrum Szkolenia Specjalistów Artylerii i Radiotechniki (JW 4487) m. Bemowo Piskie

Jednym z tych dywizjonów był 46. dywizjon ogniowy OPK m. Choczewo, JW 2346. Pozostałe dywizjony z tej grupy to 44. do OPK m. Ustka i 45. do OPK m. Smołdzino.

Pierwszym dowódcą dywizjonu został mjr Władysław Hornik, szefem sztabu - por. Jan Kostrzewski, zastępcą ds. technicznych - por. Janusz Wąsowski, kwatermistrzem - por. Ferdynand Zalewski, dowódcą baterii radiotechnicznej - por. Kazimierz Kucharski i dowódcą baterii startowej - por. Roman Tumialis (pełnił dodatkowo obowiązki zastępcy ds. politycznych). Od lipca 1971 r. obowiązki etatowego zastępcy ds. politycznych pełnił por. Skorzybut.

Nowo formowany dywizjon miał być uzbrojony w PZR S-75M Wołchow. Zakończenie formowania dywizjonu planowano na 30 grudnia 1970 roku.

Miejsce 46. do OPK m. Choczewo w ugrupowaniu bojowym 4. BA OPK - rok 1974.
SD i SNR: 54°49’9.55”N 17°53’50.85E.
 

W listopadzie 1970 roku dywizjon otrzymuje nowy zestaw rakietowy S-75M Wołchow. W styczniu 1971 roku dywizjon przyjął piewszy dyżur bojowy.

Wrzesień 1971. Moskwa. Od lewej: por. Edmund Antczak - lekarz, kpt. Alfred Kazanecki - szef sztabu, por. Skorzybut - z-ca ds. politycznych i kpt. Kazimierz Kucharski dowódca baterii radiotechnicznej. Foto: Archiwum Janusza Wąsowskiego.
 

Historyczne dla dywizjonu pierwsze strzelanie bojowe, w ramach ćwiczenia “Argon-71”, na poligonie w Aszułuku w byłym ZSRR odbyło się we wrześniu 1971 roku - dowódca dywizjonu mjr Franciszek Bujalski, oficer naprowadzania - ppor. Lesław Strożak. Kolejne strzelania w Aszułuku dywizjon wykonywał z powodzeniem w latach 1975, 1979 i 1987.

W roku 1972 odbyły się I Zawody Użyteczno–Bojowe Wojsk Rakietowych OPK. Gospodarzem zawodów było Centrum Szkolenia Specjalistów Artylerii i Radiotechniki m. Bemowo Piskie. Zwycięskim dywizjonem na szczeblu WOPK został 46. dywizjon rakietowy OP dowodzony przez kpt. Franciszka Bujalskiego.

Tytuł najlepszego oficerem naprowadzania WR OPK na 1972 r. uzyskał por. Jan Niwiński z 46. do OPK.

W 1972 r. dywizjon uczestniczy w ćwiczeniach “Granit-72”

W 1973 roku mjr Franciszek Bujalski ponownie zwyciężył w zawodach, tym razem zawody odbyły się w m. Pieniężnica. Tytuł: Najlepszej obsługi startowej WR OPK na 1973 r. przyznano obsłudze z 46. dr OP w składzie:^[1]

• bomb. Janusz Mrozicki;
• bomb. Tadeusz Piwowarczyk;
• bomb. Zenon Romatowski;
• bomb. Zdzisław Jankowski;
• kan. Lucjan Gajdos.

Po zawodach, 12.10.1974 r. Stoją od lewej: kpt. Leszek Bieniecki - dowódca baterii startowej, chor. Andrzej Mrozik - d-ca RSWP, kpt. Janusz Wąsowski, plut. Bogdan Cichowski, mjr Stefan Bartczak - dowódca dywizjonu, chor. Wiesław Sadowski, chor. Jan Lisiecki - ON, kpt. Antoni Piętowski i mjr Czesław Kowalski. Foto: Archiwum Janusza Wąsowskiego.
 

46 dr OP nie oddawał mistrzowskiego tytułu przez kolejne lata. W latach 1974 i 1975 - dowódca mjr Stefan Bartczak i w 1976 roku - dowódca mjr Stanisław Miodek.

W latach 1972 i 1974 dywizjon zdobył pierwsze miejsce we współzawodnictwie na szczeblu brygady.

W 1974 r. dywizjon został wyróżniony w dyrektywie Ministra Obrony Narodowej medalem “Za osiągnięcia w służbie wojskowej”.

W 1975 r. dywizjon uczestniczy w ćwiczeniach “Argon-75”

W Zawodach Użyteczno-Bojowych w 1976 roku kadra dywizjonu uzyskała tytuły:

• Najlepszego oficera naprowadzania WR OPK na 1976 r. - ppor. Jan Guzenda;
• Najlepszego dowódcy RSWP WR OPK na 1976 r. - chor. Andrzej Mrozik.

Po pięciu kolejnych zwycięstwach w Zawodach Użyteczno-Bojowych, dywizjon zdobywa puchar przechodni na własność i uzyskał tytułu “Mistrzowskiego Pododdziału WOPK”.

Podczas Inspekcji Sił Zbrojnych w 1978 roku, dywizjon uzyskał ocenę 4,44.

W 1979 r. dywizjon uczestniczy w ćwiczeniach “Argon-79” i w strzelaniach bojowych w Aszułuku.

W kolejnych latach sprzęt dywizjonu ulegał modernizacji. Na miejsce RLS P-12 wprowadzono RLS P-18, dywizjon został włączony do systemu automatycznego dowodzenia WEKTOR i wzbogacił się o wysokościomierz PRW-13.

Od 1980 roku nastąpiła dynamiczna rozbudowa i modernizacja bazy szkoleniowej, którą oceniono najwyżej wśród dywizjonów 4. BR OP. Rozbudową bazy szkoleniowej kierował wówczas kpt. Tadeusz Skrobas.

W 1986 roku, w Zawodach Użyteczno-Bojowych na szczeblu WOPK, dywizjon zajął drugie miejsce. Zasadniczy trzon kadry biorący udział w zawodach to:^[2]

• kpt. Sawicki Bernard - dowódca dywizjonu;
• ppor. Rogaczewski Mirosław - oficer naprowadzania;
• por. Skrobas Tadeusz - szef sztabu;
• por. Ireneusz Perak - zastępca dowódcy ds. technicznych;
• ppor. Płończak Mirosław - dowódca baterii radiotechnicznej;
• ppor. Nowicki Janusz - dowódcaca baterii startowej;
• chor. Tarent Lech - technik UW;
• chor. Sidorowski Jerzy - technik SCR i RNK;
• chor. Drzewucki Jerzy - technik UWK;
• chor. Klabacha Waldemar - technik PW;
• plut. Karpina Jan - dowódca zespołu zasilania;
• chor. Wróbel Grzegorz - dowódca RSWP;
• chor. Lisiecki Jan - technik PRW-13;
• chor. Wojda Bogdan - dowódca plutonu startowego;

W latach 1992-1996 dywizjon uczestniczył w strzelaniach doświadczalnych na poligonie w Ustce. Strzelania sprawdzające odbył na poligonie w Ustce w 1997 roku. Ostatnie strzelania bojowe wykonywał dywizjon w maju 2001 roku. Obsługą dowodził ostatni jego dowódca mjr Mirosław Rogaczewski.

W ramach restukturyzacji Sił Zbrojnych RP 46. dywizjon rakietowy OP rozformowano w 2001 roku.

Dowódcy dywizjonu:

– mjr Władysław Hornik	od 1970 do 1970;
– mjr Franciszek Bujalski	od 1970 do 1974;
– mjr Stefan Bartczak	od 1974 do 1975;
– mjr Stefan Miodek	od 1975 do 1977;
– kpt. Ryszard Krajnik	od 1977 do 1979;
– kpt. Zygmunt Jaźwiński	od 1979 do 1983;
– kpt. Jan Guzenda	od 1983 do 1984;
– mjr Eugeniusz Sidor	od 1984 do 1984;
– kpt. Bernard Sawicki	od 1984 do 1988;
– ppłk Marian Jaroszewicz	od 1988 do 1989;
– kpt. Janusz Kornaga	od 1989 do 1992;
– kpt. Henryk Hebel	od 1992 do 1993;
– mjr Jan Dziadoń	od 1993 do 1996;
– mjr Wiesław Zawadzki	od 1996 do 2001;
– mjr Mirosław Rogaczewski	od 2001 do 2001.

[ Do spisu treści ]

W dniu 21.10.2013 r., pomimo niesprzyjającej pogody, st. chor. rez. Włodzimierz Steinka i ppłk rez. Jan Dziadoń (dowódca 46. dr OP w latach 1993-1996), udali się do miejsca stacjonowania byłego 46. dr. OP m. Choczewo. Co pozostało z byłego dywizjonu? Wojska dawno tam nie ma, koszar też nie, pozostała tylko dyżurka, ujęcie wody, ogrodzenie koszar, słowem pustynia. Nawet świerki z żalu marnieją. Zdemontowano ogrodzenie strefy B i wszystko co przedstawiało jakąkolwiek wartość. Na byłej strefie znajduje się “nowa” inwestycja - wieża obserwacyjna p.poż.

Autorem zdjęć jest st. chor. rez. Włodzimierz Steinka.

Tyle pozostało z koszar 46. dr OP - obiekt Nr 2 - dyżurka, obecnie pomieszczenie dozorcy.
 

Wieża wartownicza na strefie B.
 

Schron SNR i SD, elewacja zachodnia, boksy zamurowane.
 

Ściany osłonowe kolumny antenowej PW, betonowe płyty jumbo zostały zdemontowane.
 

Widok na schron SNR i wieżę obserwacyjną p.poż.
 

Obwałowanie wyrzutni nr 4.
 

Tyle pozostało z konstrukcji wiaty na STZ (samochody transportowo-załadowcze rakiet).
 

Fragment drogi dojazdowej do schronu SNR i SD.
 

Ppłk rez. Jan Dziadoń przed pozostałością schronu, z plonem zbioru gąsek i rydzy w przerwie opadu deszczu.
 

Oryginalne ujęcie wody wybudowane na potrzeby 46. dr OP.
 

Więcej zdjęć można zobaczyć w Galerii Foto WRiA.PL:

• Obiekty 46. dr OP m. Choczewo - Autor: Włodzimierz Steinka - 29 zdjęć

Oto trzy unikalne zdjęcia obiektów sztabowo-koszarowych 46. dr OP. Zdjęcia wykonano 08 września 2008 r. i była to chyba ostatnia okazja ich uwiecznienia na zdjęciach, po tym terminie rozpoczęto ich wyburzanie. Jeszcze kilka zdjęć ilustrujących osiągnięcia dywizjonu, patery i medale. Zdjęcia dla WRiA.PL udostępnili, w dniu 23.10.2013 r., Halina i Marek Syrewicz.

46 dr OP - część koszarowca, drzwi do izby chorych, balkon od świetlicy.
 

Wejście do stołówki i kuchni oraz kantyny w 46. dr OP.
 

46 dr OP - okna od stołówki i kuchni.
 

Patera za zdobycie I-miejsca w zawodach rakietowo-strzeleckich 2. Korpusu OPK z 4-8.09.1972 r.
 

Medal Ministra ON z 1974 r.
 

Patera DWOPK za zawody rakietowo-strzeleckie z 1976 r.
 

Ryngraf pamiątkowy z poligonu Wicko Morskie z 1977 r.
 

Kolejne zdjęcia wykonane 13.12.2008 r. i 30.05.2010 r. Zdjęcia dla WRiA.PL udostępnili, w dniu 26.10.2013 r., Mariola i Ryszard Świstowscy.

Przy dywizjonie od ok. 1972 r. istniał ośrodek sobotnio-niedzielnego wypoczynku kadry, który po interwencji Administracji Lasów Państwowych sostał przeniesiony pomiędzy podwójne ogrodzenie strefy B dywizjonu, od strony morza. Po rozformowaniu dywizjonu, zmienił nazwę na ODL WIARUS. Aktualnie obowiązuje zakaz wjazdu wszelkich pojazdów na teren ośrodka - 13.12.2008 r.
 

Budynek sztabu byłego 46. dr OP - 13.12.2008 r.
 

Magazyn nr 7 (magazyn rakiet) w byłym 46. dr OP - 13.12.2008 r.
 

Widok z rejonu bramy wjazdowej na kompleks sztabowo-koszarowy 46. dr OP - 13.12.2008 r.
 

Widok z rejonu bramy wjazdowej na... pozostałość po kompleksie sztabowo-koszarowy 46. dr OP - 30.05.2010 r.
 

  Robert Ladach:  

 

Pan Robert Ladach jest magistrem historii (lat 29), mieszka w okolicach Choczewa i ... pracuję jako kierowca w piekarni (takie to mamy czasy).

Jest sympatykiem WRiA. Z racji wykonywanego zawodu, często bywał w byłych dywizjonach 4. BA OPK. Czasami wraca do nich, czego efektem są udostępnione zdjęcia wybranych obiektów byłego 46. dr OP m. Choczwo wykonane w marcu 2009 roku.
 

Schron SNR i SD 46. dr OP m. Choczewo - 2009 r.
 

Boksy sprzętowe schronu SNR i SD 46. dr OP m. Choczewo - 2009 r.
 

Widok na schron SNR i wieżę obserwacyjną p.poż. z innej perspektywy.
 

Maskowanie naturalne kompleksu sztabowo-koszarowego byłego 46. dr OP m. Choczewo - 2009 r.
 

[ Do spisu treści ]

Bibliografia:

• [1] Kronika Jednostki Wojskowej 4138 (2. Korpus Obrony Powietrznej m. Bydgoszcz);
• [2] 46 Dywizjon Rakietowy Obrony Powietrznej - Wikipedia, wolna encyklopedia - stan na dzień: 28.11.2010 r.